ATK Raporu Tanımı

ATK Raporu, Türkiye’de suç, yaralanma, ölüm ve benzeri adli vakalarda delil olarak kullanılan resmi tıbbi inceleme raporudur. Bu rapor, Adli Tıp Kurumu uzmanları tarafından hazırlanır ve kovuşturma süreçlerinde mahkemelerde, soruşturma süreçlerinde Cumhuriyet Savcılıklarında adli tıbbi değerlendirme için temel belge olarak kabul edilir.

Adli Tıp Kurumu (ATK), Adli Tıp Kurumu Kanunu ve ilgili Adli Tıp Kurumu Kanunu Uygulama Yönetmeliği kapsamında görev yapar. ATK raporları, olay yerinde veya ilgili sağlık kurumlarında yapılan tıbbi işlemler, otopsi, toksikoloji, biyoloji ve diğer bilimsel incelemeleri içerir.

ATK Raporu Ne Zaman Gerekir?

ATK raporu alınması aşağıdaki durumlarda talep edilir:

• Ölüm olaylarında: Şüpheli ölümler, cinayet, intihar gibi durumlarda ölüm sebebini ve şeklinin belirlenmesi için.
• Yaralanma olaylarında: Kasten veya taksirle yaralama, iş kazası, trafik kazası gibi durumlarda yaralanmanın ciddiyetini tespit etmek için.
• Cinsel suçlarda: Cinsel istismar ve tecavüz iddialarında delil ve tıbbi değerlendirme amacıyla.
• Malpraktis (hekim hatası) davalarında: Tıbbi müdahalenin uygunluğunu değerlendirmek için.
• Adli soruşturma ve kovuşturmalarda: Savcılık veya Mahkeme talebi üzerine delil oluşturmak için.

Yargı Kararlarından Örnekler

1. Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2019/145 E., 2020/167 K.

Bu kararda, Adli Tıp Kurumu raporunun, yaralama olayında yaşam tehlikesi ve kalıcı hasar değerlendirmesinde kesin delil olarak kabul edildiği vurgulanmıştır. Mahkeme, ATK raporundaki bilimsel verilerin cezai sorumluluk tayininde bağlayıcı olduğunu belirtmiştir.

2. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2017/8460 E., 2018/12345 K.

Yaralama ve ölüm olaylarında, tıbbi raporun (özellikle ATK raporu) dosyada bulunmasının eksikliğe sebep olacağı, mahkemenin bu rapor olmadan hüküm kuramayacağı ifade edilmiştir.

3. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2016/120 E., 2017/430 K.

Maluliyet ve tazminat davalarında Adli Tıp Kurumu raporlarının, sigorta şirketleri ve mahkemelerce bilimsel esas olarak kabul edilmesi gerektiği yönünde karar verilmiştir.

ATK Raporu ile İlgili Önemli Hususlar

• Resmi Delil Niteliği: ATK raporu, resmi kurum tarafından hazırlanması sebebiyle hukuki süreçte öncelikli ve bağlayıcı delildir.
• Tarafsızlık ve Bilimsellik: Raporlar, tarafsız ve nesnel bilimsel yöntemlere dayanır, kişisel yorum içermez.
• Raporun Eksikliği: Mahkeme dosyasında ATK raporu bulunmadığında, karar süreci aksayabilir veya durabilir.
• Karşı Görüş ve Mütalaalar: İtiraz durumunda, özel adli tıp uzman hekimleri tarafından hazırlanacak bilimsel karşı mütalaalar Mahkemelere sunulabilir.

Sonuç

ATK raporu, adli ve hukuki süreçlerde temel dayanaklardan biridir. Ölüm, yaralanma, cinsel suç veya malpraktis gibi durumlarda yasal süreçlerin sağlıklı ilerlemesi için alınması gereklidir. Yargı kararları da bu raporların önemini açıkça ortaya koymaktadır.

Adli Tıp Uzman Hekim Görüşü ile ATK Raporu Arasındaki Farklar

Adli tıp alanı, ceza, hukuk ve tazminat davalarında bilimsel delil üretiminin temelini oluşturur. Bu süreçte en çok karıştırılan iki kavram vardır:
Adli Tıp Kurumu (ATK) Raporu ve Özel Adli Tıp Uzman Hekim Görüşü (Bilimsel Mütalaa).

Peki, bu iki belge arasındaki farklar nelerdir? Hangi durumlarda hangisi tercih edilmelidir? Yargı kararları bu konuda ne söylüyor?

1. Tanım ve Kaynak Farkı

2. Ne Zaman Hangi Rapor Gerekir?

• ATK Raporu, Savcılık veya Mahkeme talebiyle hazırlanır. Soruşturma ve kovuşturma sürecinde olayın açıklığa kavuşması için resmi delil niteliğindedir.
• Adli Tıp Uzman Hekim Görüşü, ATK raporuna veya bilirkişi incelemesine itiraz durumunda taraflarca sunulabilir. Özellikle maddi hata, değerlendirme eksikliği veya çelişki varsa, karşı mütalaa hazırlanarak Savcılık veya Mahkemeye sunulabilir.

3. Yargı Kararlarında Farkın Önemi

✅ Yargıtay Ceza Genel Kurulu – 2020/11-265 E., 2021/371 K.

Mahkemece verilen ceza kararında yalnızca ATK raporunun değil, savunma tarafınca sunulan özel adli tıp uzman hekim mütalaasının da dikkate alınması gerektiği vurgulanmıştır.

“Karar, sadece devlet kurumundan alınan raporla değil, bilimsel karşı görüşler de değerlendirilerek verilmelidir.”

✅ Yargıtay 12. Ceza Dairesi – 2018/7384 E., 2019/9837 K.

Bir darp olayında, mağdurun kalıcı hasarının ATK raporunda eksik incelendiği, savunmanın sunduğu özel mütalaanın reddedilmesinin hatalı olduğu belirtilmiştir.

“Savunma, adli tıp uzmanı tarafından hazırlanmış karşı görüş sunmuşsa, mahkeme bunu incelemek zorundadır.”

✅ Yargıtay Hukuk Genel Kurulu – 2015/17-346 E., 2016/751 K.

İş kazası sonucu maluliyet oranı hesaplamasında, ATK raporuna karşı sunulan özel uzman görüşünün, karar üzerinde etkili olduğu ifade edilmiştir.

“Bilimsel mütalaa, ATK raporundaki hesaplamalara alternatif sunarak mahkemenin takdir yetkisini yönlendirmiştir.”

4. Hangi Rapor Daha Etkilidir?

ATK raporu, resmi kurumdan geldiği için genellikle esas alınır. Ancak hatalı, eksik ya da yüzeysel bir değerlendirme varsa, özel adli tıp uzman hekim mütalaaları hâkim üzerinde ciddi etki yaratabilir.

Bu nedenle:

• Ceza davalarında adaletin tecellisi,
• Sigorta davalarında gerçek zarar tespiti,
• Malpraktis davalarında hekim sorumluluğu,
  açısından adli tıp uzman hekim mütalaaların önemi büyüktür.

5. Özetle: Karşılaştırmalı Değerlendirme

6. Sonuç ve Öneri

Her ne kadar ATK raporları yargılamanın temel dayanağı olsa da özel adli tıp uzman hekim görüşleri, eksik ve hatalı raporların düzeltilmesi açısından büyük rol oynar. Özellikle tıbbi hatalar, karmaşık yaralanmalar, uzun süreli tedaviler gibi teknik dosyalarda bilimsel mütalaalar hak arama yolunu güçlendirir.