DkmRapor mavi logo

Ceza Yargılamasında Adli Tıp Raporunun Etkisi

Ceza Yargılamasında Adli Tıp Raporunun Etkisi

Adli Tıp Raporları Ceza Davalarında Ne Kadar Belirleyici?

Ceza davalarında en kritik unsurlardan biri adli tıbbi delillerdir. Tanık beyanları, kamera kayıtları ve keşif gibi delillerin yanında, özellikle bedensel zarar, ölüm, akıl sağlığı ve cinsel suçlar gibi konularda adli tıp raporları ceza yargılamasının yönünü belirler.

Peki, Adli Tıp Kurumu (ATK) raporları mahkemede ne kadar bağlayıcıdır? Özel adli tıp uzman hekim mütalaaları dikkate alınır mı? Yargı kararlarında adli tıp raporları nasıl yorumlanmaktadır?


1. Adli Tıp Raporunun Ceza Yargılamasındaki Rolü

Adli Tıp Kurumu veya özel adli tıp uzmanlarınca hazırlanan raporlar, ceza yargılamasında şu konularda temel rol oynar:

  • Kasten mi, taksirle mi hareket edildiği,
  • Ölüm sebebinin net belirlenmesi,
  • Yaralanmanın basit tıbbi müdahale ile giderilip giderilemeyeceği,
  • Akıl sağlığının yerinde olup olmadığı,
  • Cinsel saldırı veya istismar iddialarının doğruluğu,
  • İşkence veya kötü muamelenin varlığı.

Bu durumlarda mahkeme çoğu zaman kararını adli tıp uzmanı raporuna dayandırır.


2. ATK Raporu vs. Özel Adli Tıp Mütalaası

Her ne kadar Adli Tıp Kurumu devletin resmî bilirkişisi olsa da, özellikle son yıllarda özel adli tıp uzmanları tarafından hazırlanan bilimsel mütalaalar da mahkemeler tarafından dikkate alınmaktadır.

Özellikle:

  • Raporlar arasında çelişki varsa,
  • Kurum raporları yüzeysel kalmışsa,
  • Olayın aydınlatılması için detaylı inceleme gerekiyorsa,

Taraflar özel adli tıp uzman hekim mütalaası sunarak ceza Hâkimini ikna edebilir.


3. Yargıtay Kararlarında Adli Tıp Raporlarının Etkisi

Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2015/1-13 E., 2016/96 K.

“Mahkeme, yalnızca ATK raporuna dayanmakla yetinmemeli; savunmanın sunduğu bilimsel karşı görüşleri de değerlendirmelidir.”

🔎 Özellikle savunma hakkı kapsamında hazırlanan özel adli tıp görüşlerinin reddedilmesi adil yargılanma ilkesine aykırı bulunmuştur.


Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2017/4361 E., 2018/7130 K.

“Ölü muayene raporundaki bulgularla ATK raporu çeliştiği hâlde Mahkemenin bu çelişkiyi gidermeden karar vermesi bozma sebebidir.”

🔎 Ceza davasında ölüm sebebinin netleştirilemediği durumlarda, adli tıp raporlarının çelişkileri giderilmeden verilen karar hukuka aykırı sayılmıştır.


Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 2020/5689 E., 2021/3641 K.

“Sanığın akıl hastası olup olmadığının tespiti için yalnızca ATK raporu yeterli değildir; çelişki varsa yeniden uzman raporu alınmalıdır.”

🔎 Özellikle cezai ehliyet gibi kritik durumlarda Mahkeme, sadece bir raporla yetinmemeli, gerekli durumlarda ek mütalaalara başvurmalıdır.


4. Hangi Ceza Davalarında Adli Tıp Raporu Alınır?

  • Kasten yaralama / taksirle yaralama (TCK md. 86-89)
  • Ölümlü trafik kazaları
  • Cinsel saldırı ve istismar suçları (TCK md. 102-103)
  • İşkence ve kötü muamele
  • Tıbbi müdahalelerden kaynaklı ölüm (malpraktis)
  • Akıl sağlığıyla ilgili savunmalar (TCK md. 32)

Bu tür dosyalarda, Adli Tıp Kurumu genellikle ilk başvurulan kurumdur. Ancak itirazlarda, taraflar özel adli tıp uzman hekim mütalaası ile alternatif görüş sunabilir.


5. Adli Tıp Raporları Bağlayıcı mı?

Hayır. Ne ATK raporu ne de özel adli tıp uzman hekim mütalaası Hâkim için bağlayıcı değildir.
Ancak Hâkim, raporu “vicdani kanaat” oluştururken değerlendirir. Bu sebeple:

  • Raporlar bilimsel ve gerekçeli hazırlanmalı,
  • Mevcut bulgulara somut yorum getirmeli,
  • Tıp literatürü ve güncel bilgilerle desteklenmelidir.

6. Ceza Davasında Bilimsel Mütalaa Nasıl Alınır?

  1. Dosyadaki tıbbi belgeler ve ATK raporu toplanır.
  2. Alanında uzman bir adli tıp uzman hekimine başvurulur.
  3. Rapor detaylı şekilde incelenir, literatürle karşılaştırılır.
  4. Bilimsel görüş hazırlanarak Mahkemeye sunulur.
  5. Mahkeme bu görüşü, ATK raporuyla birlikte değerlendirir.

7. Sonuç

Ceza yargılamasında ATK raporları hem suçun vasfını hem de sanığın cezasını doğrudan etkileyen en önemli delillerdendir.
Bu nedenle tek taraflı ve eksik raporlara karşı özel adli tıp uzman hekim mütalaası sunmak, adaletin sağlanmasında taraflara önemli bir hak sağlar.

💬